2023-09 gevarieerde dinsdag

Emmanuel, de man die vorig jaar als een zuignap op onze rug hing om kennis te vergaren, had dienst gehad dus moest overdragen. “Luid en duidelijk praten”, zei ik voor hij begon. Konden we het eindelijk allemaal redelijk volgen. Paco schrok want er had iemand een naadlekkage. Niemand uit onze stal, maar een patiënt met verdraaide darm die ze hadden geprobeerd te helpen zonder stoma aan te leggen. Stoma’s zijn hier nauwelijks te verzorgen waardoor de mensen niet meer deel kunnen nemen aan het dagelijks leven. Maar als de darm of de patiënt heel ziek is, geneest de nieuwe verbinding niet en is de ellende nog veel groter. En moet alsnog een stoma worden aangelegd hetgeen nu ook was gebeurd.
De dokters die BIMA formulieren invulden (declaratie bij de verzekering) moesten na de overdracht blijven zitten. Het kost het ziekenhuis veel moeite om geld van de verzekering te krijgen voor de behandelingen die ze doen. Er zijn allerlei redenen om vergoeding af te keuren. Met een elektronisch patiëntendossier zouden er veel minder declaratieproblemen zijn. Daarom is SimbaHealth een actie gestart om dat te realiseren. Zo moeten er computers, beeldschermen en datakabels geregeld worden. En het personeel moet het leren gebruiken. Dat is in Nederland waar iedereen thuis een computer heeft al een mega-operatie, laat staan hier waar velen alleen een nokia telefoontje hebben. Maar we gaan het toch doen. Op de website van SimbaHealth kunt u vanaf volgende week doneren door in de webshop onderdelen te “kopen” voor Sengerema:  www.SimbaHealth.org

Op de IC was Brighton goed te pas. Ik haalde zijn verbanden er af en ook de wond zag er netjes uit. Angel zat op het bed er naast en kreeg een mooi rood jurkje aan. Ze wilde niet aan de borst drinken maar had wel al thee en pap op. En gepoept. Mooi zo. De mevrouw van de vergrote schildklier was wat stil. Gelukkig had ze na wat aansporen en slijm weghoesten een normale stem. De stemzenuwen waren niet gekneusd. Ook de andere patiënten van vorige week waren voldoende hersteld en konden naar huis.

Op de OK begonnen we met weer een nieuw team: Lucy en Mektrina. Lucy was vorig jaar opgeleid en beide dames wisten hoe je een tafel op orde moest houden. Heerlijk. Ook Michael, de anaesthesia medewerker, was zeer adequaat.

De schildklier van vandaag was aangenaam kleiner en liet zich keurig verlossen uit de hals. Alle structuren waren mooi te zien. Een verademing met gisteren. De anaesthesie had meer moeite met deze patiënt want ze reageerde steeds en dat is lastig opereren. Ze kreeg zoveel medicijnen dat het lang duurde eer ze goed wakker was. Ondertussen kwam Koen Paco om hulp vragen. Een jongetje van 4 had ernstige malaria waardoor de bloedcellen laag waren en nu waarschijnlijk een acute bloeding in zijn hoofd waardoor hij was gestopt met ademen. In overleg met een neuroloog in Nederland waren medicijnen gegeven om de zwelling in het hoofd te verminderen en die wilden ze een uur de kans geven om effect te hebben. Langer kan ook eigenlijk niet, want er staan alleen op de OK beademingsmachines. Dus nu moest iemand met de hand een uur lang de beademingsballon bedienen. Paco schoof het beademingsbuisje er in, maar helaas was de situatie na een uur niet verbeterd. Het jongetje overleed. Pole is dan toch een beetje mager woord. Maar welk woord is groot genoeg voor dit verdriet?

Terug op de OK gingen we aan de slag met een patiënt die een zenuw beklemming bij haar pols had. Een goede gelegenheid om uit te leggen hoe je alleen een arm verdooft. Met de echo van Malouk liet Paco de structuren zien en legde uit waar je op moet letten. Samen met Steven (hoofd OK en zelf anaesthesia medewerker) spoot hij de verdoving in. Die moest een half uurtje intrekken en de tijd werd gebruikt om te oefenen waar een knieblock gezet moest worden. Ik bood me aan als proefpersoon (voor de echo, niet voor de verdoving) maar Paco verkoos Malouk want haar been was slanker. En bedankt! Het was allemaal niet even duidelijk te zien, dus kroop ik op tafel met een blote knie. Top! Mijn randje vet maakt het allemaal een stuk overzichtelijker.

De verdoving zat als een huis en Suzanne deed de operatie onder mijn supervisie. We legden de mevrouw goed uit dat de arm nog uren lam zou zijn, maar ook geen pijn zou doen. Ze ging naar de afdeling. Nachtje opname voor een ingreep die bij ons volledig poliklinisch in een half uurtje gedaan is. Maar er is momenteel geen gebrek aan bedden.

Het was nog vroeg maar te laat om nog een nieuwe schildklier op te leggen. Malouk nam ons mee naar een mevrouw met suikerziekte die al meerdere keren aan een ernstig ontstoken hand was geopereerd. Mevrouw zat buiten met een zwerm vliegen om haar heen. Ondanks het ruim open leggen van alle wonden droop de pus er nog steeds uit. Dat gaat niet goedkomen. Helaas moeten we de hand amputeren. Malouk besprak het met haar en mevrouw bedankte ons. Ik keek niet begrijpend naar Malouk, maar die zei dat ze nu al zo lang met die hand loopt (en de stank en de vliegen) dat ze blij is dat het wordt opgelost. Pole.

Nog even langs de IC waar onze dame na schildklier operatie lag. Die sliep nog behoorlijk maar begon wakker te worden. Ik werd aangeschoten door familie van een andere patiënt. Of ik wilde kijken naar zijn buik want er lag “nyama” buiten – vlees. Huh…?! Heeft die patiënt misschien een stoma…? Dat was niet het geval. Ik keek onder het gaas en zag het vetschort van de buik buiten hangen. Dat is inderdaad niet goed. Malouk belde de dienstdoenden om een operatie te regelen. 

Onderweg naar huis kwamen we Paolo Kubwa tegen. Mooi, want die moesten we nog wat vragen. We hadden een muis ontdekt in de auto. Er lagen steeds keutels op de matten en één van de stoelen was aangevreten. Of hij een muizenval had. Hij liep mee en bekeek de auto. Zijn plan was gedroogde visjes met gif neerleggen. Dat leek ons niet zo’n heel fijn idee, de geur van vis en van een dode muis in de warmte hier krijg je nooit meer uit die auto. Dus reden we naar het dorp om te kijken of ze muizenvallen hadden. De plaatselijke supermarkt had een zeer beperkt assortiment. Wat etenswaren, wat zoete rode wijn en bier, koekjes en kleding. En er stonden taarten. Of ze echt waren weet ik niet. Paco zocht op zijn app “muizenval” op. Die had ze niet, daarvoor moesten we naar de markt. We kochten een fles Amarula, de Afrikaanse Baileys, en reden richting markt. Het was even zoeken en ik vroeg een mevrouw langs de weg waar het was. Nadat we geparkeerd hadden zei Paco “en nu op zoek naar een mtego wa panya”. De vrouw keek om en wenkte ons naar een winkeltje. Inderdaad hadden ze muizenvallen. Niet precies wat wij in gedachten hadden. Het was een soort gevouwen vel met lijm dat je moet openklappen en er iets lekkers op moest leggen. De muis komt dan eten en blijft vast plakken is het idee. Er was een grote en een kleine. De prijs werd genoemd en ik pakte geld. Ze moesten hard lachen want het was geen 30.000 maar 3.000 shilling.
Daarna wees de dame tussen de huisjes door een straatje. We liepen achter haar aan en kwamen op de echte markt. Ik keek naar een paar lapjes stof en babykleding. Ze hebben hier duidelijk een andere smaak dus dat laatste liet ik maar hangen. Wel vond ik nog een mooie lap. Terwijl we stonden te kijken kwam er een dronken man aan die ons wel interessant vond. Hij vroeg waar we vandaan kwamen en stelde zich voor. Tot zo ver prima. Maar hij werd steeds handtastelijker, dus Paco duwde hem vriendelijk een beetje weg en ging tussen ons in staan terwijl ik betaalde. De man had bedacht dat hij mijn wisselgeld wilde hebben en tikte me aan. Daar had ik geen zin in. “Genoeg” zei ik boos in het Swahili, iets anders kwam er niet in me op maar dit had ik Celine ook wel eens horen zeggen als ze werd lastig gevallen. We draaiden ons om en liepen weg. Ik wilde nog bij een volgend kraampje kijken. “Doorlopen” zei Paco, “hij pakt een steen”. Tijd om terug te gaan naar het huis.

Anastasia was naar de kerk geweest en legde de laatste hand aan het eten. Ze vroeg mijn hulp. Eerst begreep ik haar niet, maar met wat handen en voeten kwam ik er achter dat ze vroeg of ik de aubergine uit de oven wilde halen. Anders moest ze daar nog een kwartier op wachten tot het klaar was. Geen probleem. We hadden weer rijst en vlees in pindasaus erbij, Paco’s favoriet.

Na een warme douche dacht ik lekker op de bank te ploffen voor m’n blog maar Malouk belde of ik nog mee ging naar dansles. De "blanken" krijgen al een paar jaar les van een Tanzaniaan in Tanzaniaanse dansjes en ik had in het weekend geroepen dat ik wel een keertje mee zou gaan. Boter bij de vis. Op weg naar de hoofdingang kwam ik Sharon al tegen, de vrouw van Koen. Al kletsend wandelden we naar de weg waar Malouk al stond te wachten. Een paar minuten rijden met de TucTuc naar een lodge waar een jongeman ons enthousiast begroette. De dames hadden al vaker les gehad, dus ik moest flink m’n best doen om mee te komen. Ik kreeg visioenen naar mijn stage in India, toen we ook daar met een groep een lokale dans leerden. 33 jaar geleden...! Pole... Maar ondanks de leeftijd lukte het aardig, al zeg ik het zelf. Ik was wel volledig door gezweten. Kon ik weer douchen..
Eenmaal terug bij het huis keken Paco en ik online het journaal. We zaten net aan de borrel toen Malouk belde. Zuster Marie Jose was op zoek naar ons want ze was bezorgd over de patiënte na schildklier operatie. Toen we op de IC aankwamen bleek het een storm in een glas water, ze lag er prima bij. Maar 2 bedden verder lag een mevrouw die vanavond geopereerd was aan de darmen en een stoma had gekregen. Haar infuus liep niet meer en ze moest een nieuwe. Omdat ze nogal ziek was, was ze heel moeilijk te prikken. Zelfs Paco lukte het niet. Uiteindelijk maakte ik als uiterste redmiddel een sneetje bij de enkel om een infuus in een redelijk vat te brengen zo dat ze vocht en medicijnen kon krijgen. “Vastplakken alsof het goud is” zei Justine, die dienst had. Zeker! De meneer met het vlees op z’n buik was nog steeds niet aan de beurt. Het was blijkbaar druk. Het was de vraag of ze dat nog gingen doen. Bijzonder. Voor ons nu geen acties meer, dus liepen we dankzij Paco’s felle zaklamp veilig naar huis. Ik ging er meteen in. Het was mooi geweest voor vandaag.