2023-12 Afscheid maar… tutarudi mwako kesho!

Het onweerde en regende flink ’s nachts en deze keer hoorde ik het wel. De andere nachten had ik er dwars doorheen geslapen. ’s Morgens was laatste overdracht van ons en van Danique dus we kregen een woord van dank voor onze inspanningen. Vooral voor Danique die 3 maanden de kinderafdeling had gerund. Ze heeft heel veel geleerd, maar zeker ook heel veel voor de kinderen gedaan. Een goede dokter met het hart op de juiste plaats. Ze zal vast terugkeren, en misschien ook nog collega’s stimuleren een paar maanden stage te komen lopen.

Hier zie je nog ziekten zoals tyfus, tetanus en mazelen. En je bent gedwongen veel meer op verhaal en lichamelijk onderzoek te varen en daarop besluiten te leren nemen omdat ingewikkelde onderzoeken niet mogelijk zijn. Zeer goed voor het ontwikkelen van die vaardigheden.

We liepen meteen naar de om bij de kraamvrouw te kijken. Ze was onrustig, niet echt wakker. De bloeddruk ging nog erg op en neer afhankelijk van het vocht dat we gaven. Maar te veel vocht geeft vocht achter de longen en we kunnen hier niet beademen. “Laveren tussen Skylla en Charibdis” zei Paco. De tropenartsen keken niet begrijpend. “zijn dat chirurgische termen…?” nope, zoek maar eens op

Bij de buurvrouw moesten kijken of ze wel of niet mee naar OK moest. Ik liet een bloedbuisje aanrukken waarmee we de binnenkant van het stoma konden beoordelen. Simpel trucje maar het werkt goed. De bovenste rand was weliswaar slecht maar in de diepte zag het weefsel er mooi roze uit. De dame was eindelijk een beetje aan het opknappen. Dus gewoon zo doorgaan, geen nieuwe operatie.

Dan maar een rondje zawadi’s (cadeautjes) uitdelen. De lippenstiftjes en nagellak, tip van m’n jonge Nederlandse collega met Tanzaniaanse vriend die vaak naar Tanzania reist, bleek een schot in de roos voor de dames van de OK. Voor de jonge man op die op de sterilisatie werkt en die alle dagen had gezorgd dat de materialen klaar lagen, had ik onderzetters met een oerhollands patroon. Het maakt eigenlijk niet uit wat je geeft. Het feit dat ze een blijk van waardering krijgen tovert een brede lach op het gezicht en een warm bedankje. En natuurlijk de uitnodiging terug te komen. “karibu tena” – weer welkom

Ondertussen werd een jongetje van 6 de OK op gereden die herstellende was van zeer ernstige brandwonden aan hoofd en nek. Hij was tijdens het spelen met zijn hoofd in open vuur gevallen. De wonden werden dagelijks verzorgd onder een roesje. Maar nu gingen we kijken of er een huidtransplantatie mogelijk was om de genezing te versnellen met minder ingetrokken littekens. De vader vroeg of we ook wat aan zijn oog konden doen. Het ooglid sloot niet meer door de verbranding. Ze waren naar Bugando verwezen, maar daar hadden ze geen geld voor. Een veel voorkomend probleem. Ze hadden ook geen geld voor de verzorging door het ziekenhuis maar dat kan door het armenfonds worden gedragen. Vergoeden van de verwijzing naar het academische ziekenhuis is geen optie omdat dan het armenfonds heel snel opgedroogd zou zijn. Het zijn niet alleen de kosten van reis en verblijf aldaar, maar door de afstand kan de familie ook niet werken. En niet werken is geen inkomen.Er worden regelmatig mensen naar Bugando verwezen wanneer de aandoening daar beter behandeld kan worden. Maar als dat niet mogelijk is wordt geroeid met de riemen die ze in Sengerema hebben.  

Het mannetje was erg in paniek, maar gelukkig deed het roesje deed zijn werk. Er werd een soort lepel/lolly tot achterin zijn mond ingebracht om de ademweg te zekeren. Een buisje helemaal in de luchtpijp schuiven zou lastig worden, want door de verbranding kon zijn mond nog maar een klein stukje open.

We verwijderden het verband. Het wondvocht was gifgroen, geen goed nieuws. Dat betekent dat een bacterie de wond overgroeit. Een huidtransplantatie op een wond met deze bacterie is gedoemd te mislukken. Ik ging op zoek naar zilver verbanden maar vond ze niet. Ze hadden wel burnscreen, een zalf die lijkt op de Nederlandse flammazine brandzalf die ook deze bacterie remt. De wond werd goed gereinigd met een gaas en de brandzalf werd aangebracht. Hopelijk is een paar dagen genoeg om de bacterie te verjagen. Anders kunnen er ook nog gazen met azijnzuur op de wond gelegd worden. Alleen onder roesje, kwartier in laten trekken en weer afspoelen. Als je die gazen laat zitten bijt dat enorm in de wond, dat is bijna mishandeling.

Een ingreep om de ogen beter te krijgen zal ook niet meevallen. Want de hele huid rondom het oog was één groot litteken. Nergens is “normale” huid om er in te kunnen draaien. Ik zal eens overleggen in Nederland wat we daar nog mee kunnen in Sengerema.

De ingrepen waren nu echt klaar, dus omkleden en afscheid nemen. Shelembi vroeg wat ik met mijn OK-schoenen ging doen. Hij wilde ze wel passen. Assepoester revisited: hij probeerde zijn grote voet in mijn smalle schoen te wringen. Tevergeefs. Maar hij wilde ze toch wel hebben. “waarom..?” vroeg ik. Voor thuis. Daar waren gezinsleden met kleinere voeten. Prima.

Op weg naar buiten kwam ik zuster Marie José tegen. Ze had een patiënt met een röntgenfoto die ze niet helemaal begreep. Of ik mee wilde kijken. Ik liep mee naar haar kantoor waar ze de patiënt vrij directief binnen riep. De computer werd geopend want de röntgenfoto’s zijn tegenwoordig digitaal. Een enorme verbetering met eerdere jaren, toen de foto’s nog met de hand ontwikkeld werden. Dat leverde vaak matig beoordeelbare foto’s waarop regelmatig “gekke” dingen te zien waren die het gevolg waren van een suboptimaal ontwikkelproces. Alleen moest je nu wat meer geduld betrachten tot de foto geladen was.Ik gebruikte de tijd om op de valreep het gastenboek te tekenen.

De foto was genomen van de borstkas maar er staat altijd nog een randje van de buik op. De dikke darm bevatte veel lucht maar verder niet veel bijzonders te zien. Ik wilde zijn buik graag voelen. Dat werd een wandeltocht naar een kamertje met een onderzoeksbank. Soepele buik, geen drukpijn, geen grote weerstanden te voelen. Ontlasting was normaal. Geen zorgen over zijn buik. Maar de heesheid, zijn primaire klacht, hadden we nog geen verklaring voor. Daarvoor werd hij verwezen naar de KNO arts.

We liepen samen terug en zuster Marie José vertelde dat ze met Lesse had gesproken over het huis voor Marianne. Het ging goed komen, en volgens hem zelfs al voor 1 oktober. Goed nieuws maar met een korreltje zout. Ik dankte zuster voor haar inspanningen en nam afscheid van het kleine vrouwtje met het grote hart.

Nog even kijken of Manjid er was, om de technische vragen van SimbaHealth m.b.t. de nieuwbouw verder te beantwoorden. Hij zat in zijn kantoor waar ik door een vriendelijke dame, die eerder onze helmen had gehaald, naartoe werd gebracht. Geduldig beantwoordde hij alle vragen en liet me plaatjes van compressoren zien om zelf perslucht te maken. Nu waren alle opdrachten echt voltooid. Op naar huis.