30 De 2e week begint goed

Volgens vaste routine opstaan en aankleden, deur openen voor Nelia, ontbijten met oplos-koffie uit het mooie gouden blik en naar de OK. Ze waren net aan het opstarten, dus liepen we eerst naar de IC om te kijken hoe de man met beklemde liesbreuk het deed. Het ging langzaam vooruit. Intussen lag de eerste patiënt voor schildklier operatie al klaar. Het was klam-warm op de OK dus het zweet stond al snel op onze rug.

Intussen was Erik op verzoek van Niek en zr Marie-José een paar zieke patiënten op de afdeling langs gelopen. “hoe ver ben jij?” vroeg hij. Hij moest  op de fysiotherapie (de Tanzaniaanse versie van gipskamer) kleine ingreepjes doen. In de afgelopen jaren heeft hij de fysiotherapeuten geleerd volgens de Poncetti methode klompvoetjes in een vroeg stadium in het gips langzaam te corrigeren. De laatste stap van dit proces is het half doornemen van de achillespees waardoor hij iets meer lengte krijgt. Met deze methode wordt een grote ingreep aan klompvoetjes op latere leeftijd voorkomen. Helaas kunnen maar weinig ouders zich veroorloven om regelmatig naar het ziekenhuis te komen voor nieuw gips. Da’s toch lastig, wanneer je op een dag reizen woont.

Op de afdeling lag een meisje met een geprikkelde buik. “’t kan een blinde darm ontsteking zijn, maar het kan ook tyfus zijn”, zei Erik. Die laatste ziekte veroorzaakt nare darmperforaties met lekkage van ontlasting in de buik. Hoe dan ook moest ze geopereerd, en wel zo snel mogelijk. Niek wilde de ingreep graag doen onder supervisie om nog wat tips te krijgen, en ook Matthea was professioneel enthousiast. Dus zou ik als supervisor aan het hoofdeinde coachen en alleen indien nodig instappen om te helpen. Het meisje was inderdaad erg ziek. Ik verleende hand en span diensten bij de anesthesie omdat ze braakte toen ze haar in slaap brachten. De buik zat vol pus en er bleek een grote perforatie in het laatste stuk te zitten. Ervoor zaten ook nog een paar plekken die we niet vertrouwden. Niek en Matthea verwijderden het zieke stuk darm en sloten de gezonde stukken weer aan elkaar. Nu volgde het duivelse dilemma in de tropen: bij iemand die ernstig ziek is, bestaat de kans dat zo’n nieuwe darmverbinding slecht geneest en gaat lekken. Dit meisje was erg ziek. Maar bij iemand in de tropen een stoma aanleggen (darm aangesloten op de buikwand waarbij ontlasting door de buik naar buiten stroomt)  is ook een probleem. De mensen hier hebben meestal geen goed verzorgingsmateriaal, dus proppen ze er een natte lap in die regelmatig wordt vervangen. Niet echt lekkage-proof natuurlijk, en zéker niet geur-proof. Ze kreeg het voor deel van de twijfel en geen stoma. En twee keer per dag een beoordeling van de buik of het goed blijft gaan.

Tot slot nog een vergrote schildklier. Inmiddels was het alweer donker. Ook de andere kant was nog bezig met naast de rijen klompvoetjes en scheve beentjes ook de nodige traumatologie: gebroken armen en benen vooral. Hjalmar improviseerde wat bij elkaar aan platen, en schroeven. Met succes.

Tussendoor de niet-aflatende stroom polipatiënten die de bankjes voor de operatiekamers continu bezet hielden. Telkens als je er een paar had weggewerkt, zat het weer vol.

De dag vloog om. Op weg naar huis liep ik langs ons meisje op de IC. Haar vader zat naast haar en sprak geen woord Engels. Ze lag niet bewaakt, dus sloot ik het apparaat aan om het zuurstofgehalte in het bloed te meten. Dan heb je meteen zicht op de snelheid van de hartslag. Redelijk maar kon beter. Ze moest zuurstof. Ik wilde het aan de zuster melden, maar die was druk met een mevrouw die net van de operatiekamer kwam. Ze had een grote nabloeding gehad na een keizersnee, en de snelle gynaecologie-AMO had haar baarmoeder verwijderd. Om haar op het bed in de hoek te krijgen, moest de halve IC verbouwd. Eerst alles een beetje opschuiven: bedden met andere patiënten, kastjes, familie. Vervolgens bed richting brancard rijden (in Nederland rijden we de brancard langs het bed. Maar dat gaat ‘m hier niet worden, gezien de beperkte ruimte). Eindelijk was de patiënt geïnstalleerd en kon ik m’n verhaal kwijt. De zuster zou mijn opddrachten uitvoeren. 

Ik liep in het donker alleen naar huis. Vlakbij het huisje riep iemand “Susan”. Het was Nelia, ze was op weg naar huis. “pole ya kazi”, wat jammer dat je zo hard hebt gewerkt. - Tsja, hoort er bij. Maar ik had nu wel honger dus snel naar huis. Macaroni, dus Hjalmar kon weer uit z’n dak. Mijn portie was een beetje sterk. Ik dacht dat ik er een flinke scheut tomatensaus bij gooide, maar het bleek chilisaus. Zelfde fles maar ander etiket. Pole.

We laadden wat foto’s en filmpjes van het weekend in en er werd druk geblogd. Net toen ik naar bed wilde gaan, kreeg Erik een telefoontje van Zr Marie-José. De mevrouw van de verwijderde baarmoeder had een nabloeding en ze kregen het niet droog. Of we wilden gaan kijken. “Loop maar effe mee” zei Erik. Gezamenlijk liepen we naar de kleine operatiekamer. Gelukkig was het hek aan de zijkant van het  ziekenhuiscomplex nog niet gemaakt, dus we konden een sluiproute nemen. Buiten de patiëntenzalen lagen familieleden van patiënten op en onder hun kleurige doeken te slapen. Uitkijken waar je loopt dus. Soms komt er een verdwaalde hond voorbij. Daarvan lopen er momenteel zelfs 3 op het ziekenhuis terrein.

In de OK was de stemming bedrukt. Ze kregen het niet droog, dus of we toch even mee wilden doen. Via een 2e sluiproute liepen we naar de grote OK’s waar onze pakken lagen. De mijne had ik niet bij mee, die lagen klaar voor Nelia om te wassen. “dan die van Hjalmar maar” riep ik, en pakte een blauw pak. Omdat zr Marie-Jozé ook rond liep, vond ik het wel zo netjes om me even in de kleedkamer om te kleden in plaats van in het hok van Steven, waar we het meestal deden. Toen ik klaar was stond zr MJ bij Erik binnen te praten over patiënten. Zou ze daar ook gestaan hebben toen hij zich omkleedde?

In pak en met pet en snoet liepen we terug naar de kleine operatiekamer en gingen samen aan de slag. Al met al een hele ingreep, midden in de nacht. Pluspunt was wel de prachtige sterrenhemel met een overduidelijk Zuiderkruis, wanneer je terug naar huis loopt.