31/10 Hondenweer en polonaisevisite (Maarten)

Wat een luxepositie om in te verkeren; in aanloop naar mijn eigen tropencarriere heb ik het geluk dat ik mee mocht naar Tanzania om hier mijn chirurgische kennis en vaardigheden te vergroten. Ik heb de luxe 1 op 1 door Erik of Suzan op sleeptouw genomen te worden, waardoor mijn leercurve de afgelopen twee weken steiler is dan deze in het gehele voorgaande kwartaal was.

Wat een verschil met de Tanzaniaanse studenten. Vandaag was het ‘major-ward-rounds’ oftewel grote visite op de afdeling. Een flinke mensenmassa had zich verzameld om van het spektakel deelgenoot te zijn. Voorop liep Marie-José, met in haar kielzog zo`n 20 studenten, een aantal nieuwsgierige Nederlanders, en daarnaast nog een stel Tanzaniaanse specialisten uit een naburig ziekenhuis. Met zoveel mensen op de been is het lastig patiënten bespreken en ellebogen om überhaupt íets van hetgeen gezegd wordt mee te krijgen, laat staan dat er van privacy –zo die er al was- nog maar enige sprake is. Zonder enige schroom worden lakens opzij getrokken, zodat de gehele meute aan billen, buiken en borsten wordt blootgesteld. Kort wordt de casus doorgenomen, waarbij deze door de studenten gepresenteerd wordt en vervolgens besproken wordt of het gekozen beleid (nog) het juiste is. Achteraan in de rij waren de specialisten te vinden, die zich behoorlijk afzijdig hielden tenzij hen op de man af iets gevraagd werd. Zo gebeurde bijvoorbeeld bij een uitgemergelde patiënte op de vrouwenafdeling die was opgenomen met een forse beenwond, waarin het weefselversterf al behoorlijk was. Op zich geen bijzonderheid, ware het niet dat de lokalisatie en uitgebreidheid van de wond iedereen nogal verbaasde. De wond was zeer uitgebreid en diep, maar gek genoeg was de patiënte hiervan verder eigenlijk niet ziek. Bloeduitslagen gaven ook geen duidelijkheid omtrent wat de oorzaak was, en dus werd het verhaal in de groep gegooid, daar een diagnose nog niet voor handen was. Alle genoemde suggesties voor een diagnose waren in een eerder stadium eigenlijk al uitgesloten, dus werd de chirurg uit de buurt geconsulteerd. Deze bleek niet opgelet te hebben, en nadat hij was bijgepraat over de patiënte, kwamen nog wat halfbakken uitspraken omtrent de differentiaaldiagnose. Weinig verhelderend dus, en een sluitende diagnose werd dan ook niet gesteld.

Inmiddels is gisteren de regentijd in alle hevigheid aangebroken, waardoor het feit dat we met name in het ziekenhuis bivakkeren veel minder slecht te verkroppen is. Vandaag bleek het bij het opstaan te motregenen, maar tijdens de grote visite maakten we pas echt kennis met het natte seizoen. Een forse wolkbreuk en onweer waren het gevolg, waarbij de regen neerkletterde op de golfplaten daken van de ziekenzaal. De daarbij ontstane herrie was zó hevig, dat besloten werd om de grote visite af te breken; het was onmogelijk geworden om elkaar te verstaan.

Terug naar de operatiekamer dus maar. Opnieuw een rijkelijk gevuld programma, met voor iedereen de nodige uitdagingen. Onder andere een behoorlijke hernia femoralis met Suzan getackeld, welke zich uiteraard op Afrikaanse wijze presenteerde. De patiënte bleek al eens eerder aan de aandoening ‘geholpen’ te zijn, waarbij de behandelaar zo (on)handig was geweest de darm aan de huid vast te hechten. Een behoorlijk uitdagende klus, welke we gelukkig met succes wisten af te ronden. De stemming zat er dus goed in.

De dame van de afdeling met de onbegrepen beenwond stond echter als laatste op ons programma. Een dusdanig vieze wond vraagt om chirurgische behandeling door reiniging ervan op de OK. Patiënte werd op tafel gelegd en ambitieus begonnen we de wond te saneren. Helaas bleek de wond groter dan gedacht; bij elk deel dood weefsel dat we verwijderden, ontlastte zich een grote hoeveelheid pus. Hoewel de wond ongeveer ter grootte van een handpalm leek, bleek deze bij openen vele malen groter; onder de huid was de infectie enorm uitgebreid en bleken alle bovenbeensspieren en hun bindweefselschort aangedaan te zijn. Waarschijnlijk was patiënte nog niet ziek geworden van de wond omdat ze een immuunprobleem heeft dat echter nog niet gediagnostiseerd was. Hoe verder we weefsel verwijderden, hoe groter het probleem bleek. Na enig worstelen was er maar één conclusie mogelijk; om patiënte een kans te geven, moest haar gehele been geamputeerd worden. Na uitgebreid overleg met elkaar kwamen we helaas alleen tot de conclusie dat ze in zó`n slechte conditie verkeerde, dat ze deze ingreep nooit te boven zou komen. Ze beschikte gewoonweg niet over genoeg reserves. Met pijn in het hart hebben we de wond opnieuw ingepakt en gepoogd met een vertaler patiënte en familie duidelijk te maken dat zij hieraan waarschijnlijk spoedig zal overlijden, en dat behandeling niet meer mogelijk is.

Na ons aanvankelijk enthousiasme van de operaties ervoor, verlieten Suzan en ik hierdoor toch behoorlijk terneergeslagen het operatiecomplex. Onderweg naar huis besloten we onze hernia-patiënte nog even te bezoeken. Nadat patiënte met veel pijn en moeite was gevonden, bleek ze ergens op de vrouwenafdeling te liggen. Tussen familie, patiënten en personeel slingerden we door op zoek naar het juiste bedje. Plots struikelden we haast over een forse kikker, die rustig tussen de bedden over de afdeling hopte. Suzan en ik keken elkaar aan en schoten in de lach; elke dag in Afrika is vol verassingen. Óf, zoals één van onze meer gevleugelde uitspraken inmiddels luidt; just another day at the office…