39. De laatste dag…

Na het gebruikelijke ochtendritueel loop ik even een paar patiënten langs. Het blijft een uitdaging, met de dossiers en de communicatie. Er blijken 3 dames vlakbij elkaar te liggen. Eén van hen heeft een zoon die Engels spreekt. Hij had gisteren een foto van mij met z’n geopereerde moeder genomen, omdat we allebei Susan heten. Nadat hij eerst getolkt had voor zijn moeder, liep hij ook mee naar de andere twee dames. Ik moest draintjes verwijderen, dus lieten ze hun kanga’s (omslagdoeken) zakken. De borsten bloot. Dat is hier niet vreemd, want borsten zijn slechts kant-en-klare drinkflessen voor baby’s zonder verdere bijgevoelens. En patiëntenprivacy is hier ook ver te zoeken, want er zijn geen gordijnen om het bed. Hooguit een klamboe, maar ook niet bij elk bed.

Na de visite snel naar OK. Steven staat al startklaar. Fijn. Nog een schildklier en een kleine zwelling in de hals. Tussendoor loop ik nog even langs mama Safi. Ze had de kousen aan gehouden en het ging. Mooi zo. Ik adviseerde haar over dragen en lopen en wilde afscheid nemen. Maar ik moest ’s middags nog even terug komen.

Na de laatste ingreep had ik een kort overleg met Paolo Kubwa en Steven , het hoofd van de OK. We hadden nogal wat last van de slecht functionerende zuigsystemen. Van de drie die ze hebben functioneert er nog maar één. En die wordt dus van de ene naar de andere operatiekamer gereden. Paolo Kubwa had uitgezocht hoeveel geld een nieuw uitzuigapparaat kost. Met de donatie van de kerk en nog wat privé-giften kunnen we 4 nieuwe apparaten aanschaffen, voor elke operatiekamer één. Toen ik dat aan Steven meldde kreeg ik eerst een blik vol ongeloof. Toen een grote glimlach en een high-five. Als ik dan volgende keer kom, dan is het zuigsysteem “hakuna shida” = geen probleem!

Ik belde even naar huis om het heugelijke nieuws te vertellen. En heel goed doel waar ze dagelijks plezier van gaan hebben, ook als wij er niet zijn.

Na de laatste ingreep, die grotendeels door Bert werd gedaan, ging ik nog even langs Mama Safi. Ze had kadootjes voor me. Eén voor mij, en één voor haar “zoon” Niek. Ik pakte een met glimmend papier versierde doos van haar aan. Er zat een kanga in, een Afrikaanse omslagdoek, die je op 101 manieren kan dragen. Mama Safi demonstreerde er vast een paar voor me. Ze had voor zichzelf dezelfde, als een soort verbond. Ineens vroeg ze naar mijn moeder. Die is in Nederland, zei ik. Resoluut gaf ze me de 2e kanga. Voor je moeder, dan kan ze denken aan haar dochter in Tanzania. Geroerd nam ik hem van haar aan. Wat een bijzondere vrouw. We namen afscheid met een dikke omhelzing, want Sjoerd was me komen halen. Maureen was in de operatiekamer verderop bezig met de 2e “black box” casus. De eerste had een tumor van haar eierstok, een eitje voor een gynaecoloog. Hij was wel wat groot, >3 kg. Maar nu hadden ze een mega-tumor aangetroffen in de bovenbuik van een mevrouw. Tussen dikke darm en maag. Niet echt het terrein van de gynaecoloog. Ik kwam de OK binnen en was met stomheid geslagen. Een enorme tumor lag op de buik. Ze waren voorzichtig het vetschort van de buik aan het losprepareren. Ik stapte in en ging aan de slag. De tumor bleek licht verkleeft aan de omliggende structuren en liet zich gemakkelijk uitpellen. Alleen op één punt zat hij vast aan de maag. Toen het preparaat verwijderd was ging co-assistenten Daniël en Sjoerd aan de slag. Wegen (4,9 kg!) en doorsnijden. Oeps, het moet eerst nog even aan de familie geshowd worden, zodat ze kunnen zien dat er echt iets is verwijderd. Vervolgens op zoek naar geschikt weefsel om in te sturen voor onderzoek. Ondertussen maakten we de buik weer dicht. Ik vroeg om het fijne oplosbare hechtmateriaal dat wij hadden meegenomen. “Is dat er?” vroeg Maureen. Zeker, ga maar even kijken op de kamer van Stephen, het staat er zelfs met een rechte naald, waar de gynaecologen eigenlijk altijd mee hechten. Ze was verrukt. Dat maakt het sluiten zo veel makkelijker. En het herstelt veel mooier. Die hechtingen gaan goed gebruikt worden!

Na de operatie gingen we ons omkleden en  dan begint het afscheid nemen. De mensen metwie we op de OK gewerkt hebben schudden ons hartelijk de hand, wensen ons goede reis en we zijn altijd welkom. Kom vooral weer terug. Dat hoop ik wel!

Het is nog vroeg, dus hebben we tijd om even het dorp in te gaan. Jantine zoekt Eriks autosleutels en rijdt ons naar de markt. Geweldig, daar ben ik nog niet eerder geweest. Ed en Gerco wel, en die hadden geweldige verhalen. Ik begrijp nu waarom. Allerlei groenten liggen uitgestald in de kramen, er hangt vlees aan een haak en de kippen zitten levend in hokken, klaar om verkocht te worden. Om de levensmiddelenmarkt heen zitten de kraampjes met stoffen, emmers, bezems etc. Ik kijk m’n ogen uit.
We kopen nog wat aandenkens en de bestellingen uit Nederland, voor zover beschikbaar. Helaas vind ik Toms metalen blokfluit niet.

Terug in huis komt zr Marie José langs. Ze heeft met het schoolhoofd bekeken welke kinderen de steun het best konden gebruiken. Er worden 10 lagere school kinderen van top tot teen aangekleed en hebben schoolbenodigdheden voor een jaar. Vier krijgen er aanvullende voeding omdat ze ondervoed zijn. Eén middelbare scholier heeft kleding, schoolbenodigdheden en schoolgeld gekregen voor een jaar en één jongen, die een opleiding tot broeder volgt zodat hij zijn eigen toekomst op kan bouwen, is het geld voor de opleiding van een half jaar betaald. Bij deze iedereen heel erg hartelijk bedankt!

We gaan eten, en daarna inpakken. Ondertussen komt Charles, een Tanzaniaanse arts die in het ziekenhuis werkt, met een uroloog uit het universiteitsziekenhuis langs. Ze komen met Erik praten om te kijken hoe ze urologische behandelingen kunnen gaan uitvoeren in het ziekenhuis. Daar is zeker behoefte aan. Maar vandaag, toen hij een ingreep wilde doen, viel de lichtbron uit van het kijkertje waarmee hij in de blaas keek. Dat was einde oefening. Ondertussen keken Natasja en Sjoerd foto’s.

Jantine en ik werden wat onrustig, want we werden bij Maureen verwacht voor koffie. We besloten vast te gaan. Erik zou later volgen.

Bij Maureen was het gezellig druk. De co-assistenten en de britse Natasja hadden er gegeten. Er werden wat tafeltjes als stoelen gebruikt en iedereen plofte in een kring. We genoten van een fantastish verhaal over een dikke kakkerlak die uit het haar van een co-assistent was gevallen, vervolgens over de vloer naar zr Marie José tegen haar been op was gelopen en uiteindelijk een nare dood was gestorven onder de stoelpoot van Maureen. En dat allemaal tijdens de ochtendoverdracht.

Uiteindelijk moeste we ook hier afscheid nemen. Alsof we elkaar al jaren kenden werd er hartelijk omarmd en mailadressen uitgewisseld. Gek hoe snel je dicht tot elkaar komt in dit soort situaties.

Thuis namen we nog een afzakkertje en praatten we nog even na over de belevenissen van de week, en de problemen hier en thuis in de gezondheidszorg. Overal is er wat, maar wat hebben wij een luxe-problemen. Het was diep nacht eer we gingen slapen, alsof we de laatste dag tot het laatst wilden rekken...