2/11 Partir c’est mourir un peu (Suus)

Vannacht was de Oehoe er weer, maar ik was te moe om op te staan. Wat melancholisch werd ik wakker. De laatste dag, want morgen is het inpakken en wegwezen.
Ed gaat mee naar de OK om bij Erik een correctie van een klompvoetje te bekijken. Natuurlijk is er om 8 uur nog geen beweging op de OK, dus gaan we eerst visite lopen. We lopen onze patiënten van de afgelopen dagen nog even langs. Ed loopt mee en filmt. Voor hem ook een hele ervaring. Een jongen met correctie van zijn benen heeft pijn. Maar de diclofenac is op. Dat moet eerst weer aangevuld worden. Nog even pijnlijden dus. Hij heeft bovendien last van verstopping. Maar in het ziekenhuis is alleen bisacodyl. En een clysma is altijd voor de volgende dienst en wordt dus nooit gegeven. Wij hebben nog een doos laxantia bij ons. Dus hobbelt Ed naar huis om ze te halen. Ann wordt helemaal gelukkig van onze spullen. Maar ze heeft ook nog een probleem op de IC liggen, of we even mee willen kijken. De mevrouw met de maagperforatie van maandag lekt gallig vocht uit de wond. Ook zit er te veel lucht in de buik. Mogelijk heeft de hechting niet gehouden. Ook naar de OK vandaag dus.
Om 10 uur kunnen we eindelijk starten met de 1e patiënt. Een kind met een dusdanig onstoken voet dat amputatie de enige optie is. Nog nooit heb ik dat bij zo’n jong iemand gedaan. Even slikken dus. Maarten voert de procedure keurig uit. Als het klaar is en ze op brancard richting “uitslaapkamer” gaat, wijst Maarten me op de doos onder het bed. Daar zit het geamputeerde been in. Bizar! Ik vraag Shelemby waarom dat wordt meegegeven. Het wordt door de familie begraven. Da’s dan wel weer mooi.
Ondertussen zijn Anja en Erik klaar met het klompvoetje, en gaan de 2e voorraadkast uitmesten. 20 jaar voorraad en goedbedoelde rommel heeft zich daar opgehoopt. Daardoor is het overzicht weg en weet niemand meer precies wat er is. De bezem erdoor!
Maarten, Ann en ik werken nog wat spoedjes weg. We doen nog een fixateur externe (leuk, dat was lang geleden!) en verschonen een wond. De mevrouw met de maagperforatie blijkt een nieuwe te hebben. De medicijnen om maagzweren te voorkomen zijn alleen als tablet beschikbaar. En mevrouw eet en drinkt nog niets. Dus is er een nieuwe zweer ontstaan. Ann besluit de medicijnen maar via de anus toe te dienen, ook al zijn ze daar niet voor gemaakt. Hopelijk heeft het toch enig effect. Anders blijf je aan de gang. Anja en Erik zijn inmiddels klaar in de voorraadkamers en hebben de rest van onze meegenomen spullen erin gezet. We laten Ann alle hechtmaterialen zien die we hebben meegenomen. Ze valt Anja dankbaar in de armen.
Dan heeft ze nog een fijn toetje. Nog een uitgezakt kaakabces. De mevrouw was bij de tandarts geweest. Die had een soort homeopatisch klein sneetje om een megagroot abces gezet en 500ml pus ontlast. Ann en Maarten gaan aan de slag, aangemoedigd door Karlijn, Michiel en mij. Het is net iets minder uitgebreid dan die van gisteren, maar niet veel. De hele voorzijde van nek en bovenste deel borstkas wordt van vel en peesblad van de spier ontdaan. Hopelijk is het goed genoeg. In de hals is het moeilijk alles weg te nemen zonder belangrijke structuren te beschadigen.
Als de procedure klaar is, ruimen we de rommel op en geven de klompen en pakken aan de medewerkers met wie we deze 2 weken intensief hebben samengewerkt. Sorry Geert, maar met al die vieze bacteriën wilden we ze niet meer mee naar het Slingeland nemen.
Er volgt een warm afscheid. Of we toch wel weer snel terug komen. Bah, ik heb een hekel aan afscheid nemen. Ik hou het nog net droog. Thuis zitten Erik en Anja buiten te kletsen. We krijgen een warme knuffel voor de harde werkers en natuurlijk schiet ik nu wel vol. Balen om nu al weg te gaan. Er ligt nog zoveel werk. Ik zou zo graag Ann nog wat langer op gang helpen. Ze doet het prima, maar voelt zich vaak nog onzeker omdat ze net klaar is. En ze heeft geen collega’s om mee te overleggen. Natuurlijk heeft ze inmiddels onze mailadressen en kan ze altijd overleggen. Maar da’s anders dan “even meekijken” of een hand op een buik leggen om te beoordelen of het goed gaat of niet. Maar het is niet anders. Het zit er op.
We zijn toe aan een biertje en ploffen op de bank. Zakje pinda’s erbij, lekker verantwoord, zo vlak voor het eten. Maar we hebben honger. Neelia heeft nog een keer Ugali gemaakt, dus genieten we met z’n allen van ons laatste avondmaal in Tanzania. Zr Marie-José komt binnen vallen. We moeten nog vervoer regelen, de urenlijst van het OK-personeel wordt afgegeven voor uitbetaling van de overuren en de secretaris van de stichting voor aids-wezen komt ons adres vragen. Bert & de school krijgen nog een persoonlijk bedankkaartje, maar hij kon geen leuke vinden. Dus krijgen we hem toegestuurd. De jongens spelen een spelletje skipbo met Maarten en Karlijn.
Ed en ik gaan inpakken. We moeten nu van 8 koffers 4 koffers maken. Dus dat vergt wat pas- en meetwerkt. Maar het lukt. Vervolgens moet alles nog worden ingepakt. En ik moet wat vermaak voor de jongens apart houden. Het zal morgen een lange dag worden met al dat reizen. We maken de klus niet af want Ann en René vallen binnen. (mevrouw) René is chirurg en coördinator van het project dat Ann aan het werkt houdt en de opleiding van Assistent-Medical-Officers (soort gespecialiseerde verpleegkundigen) verzorgd. Alleen ook René is net begonnen en heeft Ann nog niet zo kunnen helpen als ze zou willen. Ze is erg blij met onze steun. Èn met de kennis van Erik van de tropen en het organiseren van de zorg hier. Dus worden er weer uitgebreide gesprekken gevoerd over hoe we het onderwijs en de zorg hier kunnen verbeteren en welke rol ieder hierin kan spelen. Ik verzamel ondertussen voor Ann alle medicijnen die ik had meegenomen: een kuurtje antibiotica, antibioticazalf, paracetamol (inclusief smelttabletten voor kinderen), ibuprofen, ibu-bruis, zetpil tegen de misselijkheid, ORS, gaasjes, zwachtels, pincetten, mesjes, alles wat ik normaal bij me heb aan eerste hulp spullen gaat naar het ziekenhuis. “It’s Christmas” juicht Ann. Dat gaat goed terecht komen.
Maarten, Erik en Ed gaan nog even kijken bij het afscheidsfeestje van de co-assistenten. Ik heb ze hier nauwelijks gezien en verzamel de laatste spullen, stop de jongens in bed en maak de blog af voor vandaag. Het werk zit erop. Het voelt dubbel. Natuurlijk wil ik ook wel weer naar huis. Naar het Slingeland, waar de OK-jassen droog zijn en niet stinken, waar je niet bij elk gaasje of hechting hoeft te denken “zal ik er nog een vragen of het hier nog maar even mee doen”, waar de stroom niet om de haverklap uitvalt en waar toch behoorlijk efficiënt gewerkt wordt. Maar ik zal het ook wel missen. Al die kleurige eigen kleden waar de mensen onder liggen, de saamhorigheid en improvisatie om met weinig middelen toch de klus te klaren (zowel in het ziekenhuis als met de groep “thuis”), de hartelijkheid van de mensen hier met wie we gewerkt hebben, en de dankbaarheid van de mensen die we geholpen hebben. En het enthousiasme van Ann.
Nog één nachtje onder het muskietennet met het geluid van muggen, krekels en uilen….