2017-15 Tropenziektes

Natuurlijk begon ik de dag met even facetimen met Tom. Heleen was al wezen rennen en kwam zwetend binnen. “Heerlijk gelopen, maar ’t laatste stuk berg-op was wel een beetje zwaar”, zei ze. Annelieke keek me met grote ogen aan. “morgen wij?” grapte ik. –“zeker” zei Annelieke grijnzend.

Het ontbijt was zalig, met versgebakken brood van Cecilia belegd met een zacht gekookt eitje met avocado en een banaantje toe. En een malaria-pil. Daarna snel naar OK in een nieuwe poging vroeg te starten.

Ondertussen het OK-programma aangepast, want Erik gaat vanavond al terug naar Mwanza om wat dingen te bespreken met stichtingen die in en om Sengerema werken in de gezondheidszorg. Morgen gaan ik met de meiden de stomp van de man met de geamputeerde arm inkorten. Mama Safi had met hem gesproken en uitgelegd dat het echt beter was. En als mama Safi het zegt, dan is het zo. Dus nu is hij akkoord.

Verder zien we wel wat er van de afdelingen komt binnenwaaien.

Om kwart voor 10 begonnen we met de eerste patiënt. Elke dag een beetje vroeger. Een jongen met een botontsteking in zijn bovenbeen. Dat komt hier heel veel voor. Soms door TBC, maar vaak ook door de “gewone” huidbacterie die via de bloedbaan in het bot terecht komt. De ontsteking had een stuk bot laten afsterven, dat nu de ontsteking onderhield. Mooi te zien op de foto. En ook mooi te zien tijdens de operatie. Zo fraai had ik het nog niet eerder gezien en ook Annelieke en Heleen werden helemaal lyrisch. Het stuk werd vakkundig verwijderd en het bot schoon gekrabd. Mama Safi moet daarna zorgen voor de dagelijkse wondzorg.

Vervolgens gingen we de jonge vrouw met grote massa in haar buik opereren. Alleen gebeurde er niets op OK. Ik was iedereen kwijt. Via de achterdeur van de OK wandelde ik naar de kleine operatiekamer. Daar stond Mashauri (ik hoop dat ik het goed schrijf), m’n operatie-assistent van vandaag bij de gazen-vouw-mevrouw te kletsen. Ik vroeg hem waarom we nog niet begonnen waren. De instrumenten voor een darmoperatie waren nog niet steriel, dat zou nog een uur duren. Dan maar langs de afdeling een paar patiënten zien. En de meiden voorstellen aan Mama Safi. Ik nam een mooie cola-tas met de wereldkaart erop mee als cadeautje. We werden enthousiast als altijd begroet. Ik legde uit dat ze op de kaart kon zien waar zij was en waar ik was. Ze hield de kaart op de kop en vroeg me op te schrijven waar dat dan was. Op de kaart van de verpakking zette ik een pijl met ‘mama Safi’ en een pijl met ‘dr Susan’. Een brede grijns: “Ah..!”.

En natuurlijk werd ik meteen geconsulteerd. Een mevrouw met suikerziekte had een ontstoken vinger gehad die uiteindelijk was geamputeerd. Maar nu zat ernaast nog een wond, met duidelijke pusuitvloed. In haar onnavolgbare Swahili-Engels (met achter ongeveer elk woord een ‘ie’ of een ‘e’ klank –  aie tink-ie it-ie is-ie infektet-e) legde ze me uit dat ze vond dat het ontstoken was en geopereerd moest worden. Ik was het met haar eens maar wilde wel eerst een foto om te zien of het bot aangetast was. Daar gaat hier helaas vaak een paar dagen overheen.

Eindelijk konden we starten met de buikoperatie waar we allemaal benieuwd naar waren. Ook de co-assistent die op zaal voor de mevrouw zorgde, kwam meekijken. We kwamen wel een operatie-assistent te kort, want Jiske en Erik waren nog bezig op de andere operatiekamer. Heleen begon als instrumenterende. Mochten we een grote darmoperatie moeten doen, dan zouden ze iemand voor ons regelen.
Annelieke ging aan de slag en opende de buik. Een vetschort vol kleine bolletjes en opgezwollen met een gel-achtige massa lag midden-voor. Rechts in de buik lag een hobbelige tumor van 15 bij 20 cm, die muurvast zat aan de omliggende weefsels. Bovenop de lever en op het erboven liggende middenrif was het net bolletjesplastic. Een slijmvormende kwaadaardige tumor, waarschijnlijk vanuit darmweefsel, met allemaal uitzaaiingen. Niet te verhelpen met een operatie of medicijnen. Deze jonge vrouw konden we helaas niet redden.
Annelieke en Heleen sloten haar buik weer netjes, terwijl ik de instrumenten aangaf.

Ik vroeg Stephen om haar echtgenoot in te lichten. Dan is het wel heel lastig dat je de taal niet machtig bent. Stephen begrijpt dat gelukkig, en is reëel in zijn uitleg. Denk ik, want ik versta hem niet goed genoeg om het helemaal te volgen. Maar daar vertrouw ik hem wel in. In ieder geval hebben ze nu wel duidelijkheid.