2017-18 Een wagen volgeladen...

Bij de grote OK zat mijn mevrouw met de ontstoken hand en suikerziekte er ineens. Ze had de röntgenfoto laten maken. Zoals ik al dacht was het bot ter hoogte van de knokkel ontstoken. De vinger moest worden ingekort tot halverwege middenhandsbeentje. Hilde, die even binnen kwam waaien, legde het uit aan mevrouw. Ze kon er maandag nog bij.

Buiten zat een moeder met een droppie van een ventje met een hele scheve enkel. Hij had een botontsteking gehad en een paar maanden geleden was een sequester (zo’n stuk dood bot dat de ontsteking aan de gang houdt) uit zijn scheenbeen net boven zijn enkel verwijderd. Maar op de foto van vóór die operatie, was er eigenlijk al geen sprake meer van een enkelgewricht. De onderkant van het kuitbeen was verdwenen, waarschijnlijk ten gevolge van de ontsteking. Ook het bot direct onder het scheenbeen was niet meer te onderscheiden. Het hielbeen stond eigenlijk half naast het scheenbeen en de knokkel van de binnenenkel raakte bijna de grond. Hmm, niet zomaar op te lossen, zeker niet in een voet/enkel vol botten in de groei. Daar zitten allemaal groeikernen in. Als je die beschadigd met pinnen en schroeven, wordt de groei gestoord. Nieuwe foto maken en maandag terug, dan kan Erik kijken wat hij er mee kan. Maar ik vrees niet veel.

Onze volgende patiënt op de operatiekamer was weer een botontsteking, maar deze was bijna genezen. Alleen op 2 punten stak er nog bot door de huid, dat moest worden weg geknabbeld zodat de huid zich kon sluiten. Overigens zat er wel een enorm defect in het scheenbeen, wat opgelost moest worden voordat de man weer op zijn been kon steunen. De vraag was of het überhaupt ooit zou lukken. Toen hij een half jaar geleden binnen was gekomen met een hele ernstige botbreuk was het eerste (en mogelijk ook beste) plan om het been te amputeren. Dat weigerde de man, ondanks uitleg. Nu liep hij al een half jaar met een gipsen been en een stok, met dagelijks wondzorg. Als de wonden dicht zijn moet er nog een complexe ingreep volgen om een stuk kuitbeen in de plaats van het scheenbeen te transplanteren. En dat moet zonder ontsteking genezen. In Nederland al een hachelijke onderneming, maar hier helemaal. De vraag is of er een chirurg is die dat aandurft. Met minimaal een jaar gips, niet bewegen van knie en enkel en niet gebruiken van beenspieren is de kans dat het been ooit nog fatsoenlijk te gebruiken is klein. Met een amputatie direct na het ongeval was hij al lang weer op de been geweest. Met krukken of misschien zelfs met een provisorische prothese. Maar ja, ook hier heeft de patiënt inspraak en neemt niet altijd de juiste beslissing.

Het wegknabbelen van bot was ondertussen geen probleem voor Heleen en Annelieke, en daarna legden we gezamenlijk een mooi nieuw gips aan. Hilde kwam de dagplanning afstemmen omdat we gezamenlijk naar Mwanza zouden rijden en had een soort Tanzaniaanse madeleines bij zich. “Even proeven”, zei Jiske, terwijl ze in de steriele berging stond…

De meiden zaagden een luikje in het gips ter hoogte van de wond. Niet hun dagelijkse werk, dus ze waren een tikje gespannen. De patiënt keek met grote angstogen toe. Dat kwam wel goed, dus ik liep met Hilde langs een trauma patiënt met een onduidelijke echo en foto. De man zat buiten te eten en kwam wat moeizaam overeind. De 3e dag na het ongeval, dus flink spierpijn. De buik was volmaakt soepel. Wel wat gevoelige borstkas. Op de longfoto was geen breuk of longprobleem te zien. Wel een soort rare schubben. Ik appte naar onze radiologen in het Slingeland. Ondertussen kwam Annelieke binnen: “Oh, dat staat vandaag op alle foto’s, da’s gewoon een drukfout”. Misschien een toekomst als radioloog?

Ik lunchte met Hilde op de OK en we namen door wat er voor vertrek nog moest gebeuren. Ik kon niets meer voor haar doen, dus liep ik terug naar het huis, waar de dames zich genesteld hadden op de veranda. Heleen had een Catan-kaartspel voor 4 personen bij zich. Met het mes op tafel probeerden we de 10 overwinningspunten bij elkaar te bouwen. Heleen won, tot grote ergernis van Annelieke die er ook bijna was. Een leuk spel, Ed! Misschien iets voor op ons Sinterklaas-verlanglijstje.

Hilde kwam was om half vier helemaal klaar in het ziekenhuis. Even opfrissen en dan konden we gaan. We laadden onze spullen in haar auto, waarbij haar viool zorgvuldig werd gestut. Ze gaat met vrienden in Mwanza oefenen voor een concert dat ze in december samen gaan geven. Speciaal voor die gelegenheid hebben haar ouders haar mooie viool onlangs meegenomen naar Tanzania. Maar die mag natuurlijk niet omvallen.

De Kamanga-road naar de pont was wat onrustiger dan op de heenweg. De banden van Hildes auto zijn smaller en kleiner dan Jesses auto, waardoor we meer onregelmatigheiden voelden. Alles rammelde en trilde. “Een auto vol rammelende eierstokken”, grapte ik. “Nou, de mijne nog niet hoor”, antwoordden de meiden in koor. Ondertussen belde Michiel, Hilde’s man. Ik nam op en liet hem de auto vol meiden zien. De verbinding zover buiten Sengerema was slecht, dus werd het gesprek snel verbroken.

Onderweg genoten we van het uitzicht over de vlakte. Kuddes koeien, boeren die hun akker bewerkten, kinderen met emmers water op hun hoofd, overstekende kippen, een bus die bijna kantelt door de hobbels, een auto met pech waar de bestuurder onder ligt te sleutelen, fietsen beladen met wat je maar kunt bedenken, bomen vol mango’s, enzovoort.
Ik probeerde zoals altijd beelden te vangen, maar foto’s blijven een slap aftreksel van de werkelijkheid.