2018-10 Kazi mengi – veel werk

De bedden met nieuwe matrassen sliepen heerlijk, maar ik had de deur van de badkamer niet dicht gedaan en die piepte in de wind. Prado nam zijn taak als waakhond serieus en sloeg een paar keer aan. Even wennen aan de nieuwe geluiden. En natuurlijk hoorden we aan het begin van de nacht de honden in de verte blaffen en joelen als altijd. 
Om half 7 lokale tijd ging de wekker. Opstaan, ontbijten met door Cecilia gebakken brood met avocado en een kopje door Rian gezette echte koffie. En aan de slag, gewapend met tassen vol spullen voor de eerste werkdag.
Eerst naar de overdracht die werd voorgezeten door Harusha omdat zuster MJ een collega-non moest uitzwaaien die naar Indonesië ging remigreren. De congregatie bepaalt waar je na je pensioen naartoe moet, ook al heb je zowat heel je leven in Afrika gewoond. 

Na de overdracht werd ik meteen meegenomen door Harusha naar een dame op de kraamafdeling, hoogzwanger met pijnlijke koude benen. Hij was bezorgd dat er misschien iets met haar slagaderen was. Voorheen had ze nooit last gehad, maar nu had ze bij haar zwangerschap zware bloedarmoede enorm dikke benen tot aan de knieën en pijn. De slagaderen kon ik na wegdrukken van het vocht prima voelen dus dat kon het niet zijn. Ik sprak af om ’s middags met Steven samen een echo van haar aderen te maken om te kijken of ze een trombosebeen had. Door naar de volgende. Ik werd van hot naar haar gesleept eerst door Harusha, vervolgens door Marie José en tenslotte door Dennis, een soort verpleegkundig specialist die de mannenzaal onder zijn hoede heeft. En net een week vrij was geweest dus eigenlijk niets wist. Er lagen heel veel patiënten met wonden en die konden schoner. Mama Safi, die dat altijd heel goed kon met de beperkte middelen, was er niet meer. Haar man is in het voorjaar plots overleden en ze is in rouw. Een andere zuster heeft het werk over genomen maar mist de jarenlange ervaring. Misschien kan ik haar deze week nog een beetje steunen. Voor nu instrueerde ik Dennis dat hij tegen haar moest zeggen dat ze niet alleen moest spoelen met water maar ook moest boenen met gazen. Voor alle patiënten werd een plan gemaakt. Deels door ons, maar een wond goed schoonmaken op de operatiekamer kunnen de zaalartsen prima zelf. Dennis had blijkbaar gedacht dat we al hun werk zouden overnemen, dus ik legde uit dat het doel van onze missie is operaties te doen die zij niet kunnen. Niet hun werk doen. Dit kon hij zelf op de kleine operatiekamer. Schoorvoetend ging hij akkoord. (Vergeten woord, Carolien!)

Om half 11 was ik terug op de OK. Mijn eerste schildklierpatiënten zaten al vanaf ’s morgens te wachten op het bankje bij de operatiekamers. Shelembi, die me op de afdeling al enthousiast had begroet,  was alles in gereedheid aan het brengen. Maar er moest nog iets gesteriliseerd worden. Wachten dus, om half 1 kon ik starten met mijn eerste halve schildklier verwijderen. En kleintje als aperitiefje. Charissa assisteerde, en Gillian hielp de omloop Elisabeth. Ik gaf Charissa een slagersschort. “wat is dat…?” vroeg ze. Voor het eventuele bloeden. “soo, wat ben jij van plan…?” vroeg Paco bezorgd. Gewoon door schade en schande wijs geworden. Als ik het niet aan trek en het bloed een beetje lekt het meteen door je steriele jas op je OK-pak en ondergoed. Niet echt prettig. 

We werden in OK-jassen gehesen. Gillian keek met een frons. Vervolgens desinfecteren en afdekken van de patiënt. Ik gaf uitleg over hoe wat en waarom. Toen de patiënt was afgedekt waren zowel dokters als de patiënt steriel tot aan de knieën. De jassen en doeken waren eigenlijk te kort. Bij het gewurm van het elektrische mes in de stoffen gesteriliseerde koker zag ik een vermakelijke twinkel in Gillians ogen. Anders dan thuis maar best leuk opgelost. 

Er kwamen nog 3 assistent-medical-officers(AMO), de verpleegkundig specialisten in opleiding, meekijken. Charissa werd een soort van gesandwiched tussen twee van die mannen die probeerden iets van de ingreep te zien. Hoezo steriel veld. “Mijn elleboog is niet meer steriel, en hij hangt met zijn kin op mijn schouder” mompelde Charissa. De derde AMO stond aan het hoofdeinde en vroeg of hij de komende 2 weken niet kon assisteren om dan zelf de schildklieroperaties te kunnen doen. Ik probeerde voorzichtig uit te leggen dat dit niet helemaal een ingreep was voor beginners en dat de complicaties ernstig kunnen zijn. En ook die moet je kunnen oplossen als je de operatie doet. Hij keek me een beetje glazig aan. Het zag er niet zo ingewikkeld uit. Ik nodigde hem uit om verderop in de week nog bij een grotere schidkliervergroting mee te kijken om zijn mening te kunnen herzien. 

Intussen liep het zweet met straaltjes over mijn rug en ook Charissa stond te puffen. Op verzoek probeerden Gillian en Paco de airco aan te krijgen. Na een aantal malen aan en uit schakelen startte hij en een heerlijk koele lucht blies langs mijn rug. Opgelucht haalden we adem. Ook de hitte is wennen zo’n eerste dag. 

Na de eerste operatie stond een patiënt van de afdeling bij de deur om zijn wonden te laten controleren. Hij had bij een val met zijn fiets zijn elleboog gebroken en daarbij ook een grote wond. De wond was gehecht en de arm zat in een provisorisch gips. Maar het stonk als een beer en de arm was gezwollen. We kregen bijna de schaar niet tussen huid en verband, zo strak zat het nu ingesnoerd. Vervolgens zat alles aangekoekt en het verwijderen van het verband was erg pijnlijk. Ik had een flesje water gepakt om wat te weken. “slowly” zei hij steeds, en “ water”. Uiteindelijk viel het redelijk mee met het vuil, al zat er al wel een groene bacterie in de wonden. We hadden zilververband van een vorige zending in een koffer in Stevens kantoor zien liggen, waar ze hier eigenlijk geen raad mee weten. Maar ik wel. Plakt minder en reinigt beter, dus een prima wondbedekker voor nu. Nadat ik het nodige vuil eraf gepoest had met een gaas zwachtelden Charissa en ik de arm weer in. Nog een zwachtel om een soort mitella van te maken en klaar is kees. Over 2 dagen met Erik samen onder goede verdoving uitpakken, de wonden reinigen en het bot zo goed mogelijk zetten. Ik legde hem uit dat met deze breuk en wonden de beweging in de elleboog ernstig beperkt zou blijven. Hij begreep het goed en legde het zelf uit aan zijn vader, die iets minder goed Engels sprak. De jongen was in opleiding voor apotheker. Dat moet nog wel lukken met een kromme arm.  

De tweede schildklier viel af want ze had te hoge bloedwaarden van schildklierhormoon. Dat kan gevaarlijke complicaties geven met narcose. Dus moet ze eerst behandeld worden met medicijnen voordat ze geopereerd kan worden. Deze wordt voor jou, Bart!