22/10 Maandag = opruimdienst (Susan)

Om 6 uur was ik al even wakker, maar voor het geval ik dat nog niet was, werd er ouderwets een bel geluid. Ik moet nog navragen waarom: start van de dag (“de klok heit 6, 6 heit de klok”?), ochtend gebed van de moskee?

Half 7 toch maar opstaan, want 7 uur was er ontbijt en 7.30 uur overdracht. Een zaal vol dokters en bijna dokters van allerlei pluimage had zich verzameld. Toen wij binnen kwamen werden vlug een aantal stoelen bijgezet op de 2^e rij. De overdracht was uitgebreid en werd regelmatig verstoord door ringtones en de daaropvolgende gesprekken. Een ander opvallend punt waren de lange mouwen en sieraden. Bij ons zijn lange mouwen en sieraden verboden omdat het een bron van infectie is. Hier, in de benauwde warmte, zou je denken dat daar nog voorzichtiger mee om wordt gegaan. Maar blijkbaar is dat nog niet doorgedrongen.

Aan het eind van de overdracht volgde een felle discussie tussen zr Marie-José en een Canadese gynaecoloog over  wie nou bevoegd en bekwaam was om de beoordelingsformulieren van keizersnedes door de assistent-medical-officers (soort semi-artsen) mocht invullen. Het onderwijs is geschoeid op Amerikaanse leest, dus alles ligt vast. Alleen als je de juiste cursus hebt gevolgd, mag je je handtekening zetten. Allemaal de cursus volgen dan maar.

Daarna werden de taken verdeeld. Ik ging met dr Ann Morrison visite lopen. Een zeer kordate Amerikaanse, net-klare chirurg van 3 turven hoog. De zaal is ingedeeld in “cubics” van 8 bedden, van de volgende “cubic” gescheiden door tussenmuurtjes. Wonden worden bekeken en buiken onderzocht, zonder gordijnen of kamerscherm. Op het 2^e bed zitten 2 mannen. Terwijl we het dossier van de ene man pakken, probeert de ander ons een ander dossier toe te stoppen. Het blijken bed-delers te zijn. Het ziekenhuis is nooit vol, er kan altijd nog wel iemand bij. Je laat gewoon een andere patiënt een beetje opschuiven! Gelukkig konden beide heren vandaag met ontslag. Dat geeft weer wat ruimte. Bij de beenwonden en botbreuken keek Ann hoopvol naar mij. Ze is in Amerika opgeleid als buikchirurg en heeft nog nooit een botbreuk of beenwond behandeld. Dat wordt ook de toekomst van de chirurgie in Nederland. Maar mijn generatie komt nog uit een brede opleiding. Dus handen uit de mouwen.
We halen het verband eraf, meestal zonder handschoenen, want die zijn schaars. Helaas is ook water schaars, om over zeep maar helemaal te zwijgen. Gelukkig heeft Ann handalcohol in haar zak. Een flesje van 50ml kost 4 dollar. Best prijzig, als je weet dat we een flesje cola voor 50 cent kunnen kopen.

Aan het eind van de visite hebben we 4 patiënten die vandaag nog geopereerd moeten worden, en nog 2 die minder spoed hebben. Daarnaast zijn er een paar mensen die ik met Erik wil overleggen. Dus hobbelen we over het ziekenhuisterrein naar de poli. Ik probeer herkenningespunten te vinden om straks zelf over het terrein te kunnen lopen. Erik heeft ook nog wat voor mij: een jongen van 9 met een zwelling in de hals. Die wordt ingepland voor operatie.

Eerst gaat Ann met Maarten een darmverstopping opereren. Ik loop even naar huis om wat te drinken en hechtmaterialen te halen voor de aanstaande operaties. Natuurlijk neem ik een verkeerde afslag en loop vast tussen de huizen. Maar ik vind het uiteindelijk toch, en wordt hartelijk uitgelachten door een van de ziekenhuismedewerkers, die me had zien zoeken.

Bert en Tom liggen op bed Donald Ducks te lezen. Ik zoek hun papieren juffen bij elkaar zodat ze daarmee aan de gang kunnen. Als ik net weg wil lopen, komt er een Tanzaniaanse dame binnenvallen. Ze wil me wat vragen. Over de cultuur, normen en waarden en aids-preventie. In houterig Engels met een zwaar accent worden de vragen gesteld. Ik doe m’n  best te antwoorden. Maar gelukkig komt Maarten als redder in nood. De OK is klaar en ik kan verder met de volgende. Michiel mag het stokje overnemen bij de interviewer. Haha.

Op OK blijkt er eerst nog een geplande liesbreuk geopereerd te moeten worden. Dus gaan we terug naar huis om te lunchen (ja, dames van het Secretariaat, je leest het goed!), dan hebben we in ieder geval wat binnen. Toen we weer terug waren, bleken de sets nog niet steriel voor de 1^e operatie, om een gebroken bovenbeen te zetten. Dan moeten we de volgorde maar aanpassen. Maarten liep terug naar het huis om gips te halen voor die ingrepen. Ineens was iedereen weg. Michiel en ik zatten samen op een stoeltje in de gang in een uitgestorven OK-complex. “Eten zeker” mompelt Michiel. Toch lastig als het niet even wordt besproken. Er zit niets anders op dan af te wachten. Na een kwartiertje valt Ann binnen met in haar kielzog de overige medewerkers. We doen eerst een jongetje van 9 met een gebroken been. Hij ligt al een paar dagen opgenomen met een dichtgehechte open botbreuk. Foto’s zijn er nog niet en komen vandaag ook niet, want de röntgenapparatuur functioneert niet. Als ik de wond uitpak, blijkt het ernstig geïnfecteerd. Schoonmaken, antibiotica, weer inpakken en hopen dat we morgen een foto hebben en een definitief plan kunnen maken.

De volgende op het programma was een jongen met een niet-genezen bovenbeensbreuk van 2 maanden oud. Dat was werken. De botten waren langs elkaar gegleden, dus het been was 8 cm korter, en dat al 2 maanden. Terwijl Maarten en Ann aan het onderbeen trekken, houdt Michiel de jongen van boven vast zodat we hem niet van tafel trekken. Met vereende krachten lukt het uiteindelijk om het bot weer op zijn plaats te krijgen. Het was al warm, maar met deze inspanning, gekleed in een soort dik-plastic slagersschort met daarover een OK-jas was het niet te harden. Aan het einde van de ingreep kon ik mijn OK-pak uitwringen. Maarten zei: “bij deze casus had dokter van der Meer wel een paar krachttermen gebruik!” Maarja, die ken ik nog niet in het Swahili…

Er werd nog een extra man binnengeschoven via de eerste hulp, met een wond aan zijn onderarm. We waren toch met wonden bezig, dus konden we deze wel even meenemen. Het bleek iets meer dan een wond. Zowel zijn boven-als onderarm waren gebroken. Ook hiervan waren natuurlijk nog geen foto’s, maar je hoefde geen medisch wonder te zijn om te zien dat de stand niet goed was. Wond verzorgen, zo goed mogelijk zetten en ingipsen terwijl Michiel de arm inde juiste stand hield, en hopen dat we morgen een foto hebben. Ondertussen werd mijn laatste patiënt van de dag weer doorgeschoven. Er was iemand met een steekwond in zijn buik. “Het zal wel meevallen, want hij ligt met zijn voeten gekruist, dan hebben ze geen grote bloedingen” zei Ann nog… Maarten ging samen met Ann aan de slag. Michiel gaf anaesthesie en was ineens zijn anaesthesie-medewerker kwijt. Dus ging ik de bloedzak maar zoeken en controleerden we samen de gegevens. “wat maakt ons sterk… teamwerk!”

Er was toch een grote bloeding door een snee tot in de lever. Ann kon wel een extra handje gebruiken, dus ook ik trok een OK-jas aan en ging aan tafel. “einde van mijn gekruiste benen-theorie” zei Ann. Terwijl we samen de bloedingsbron stond af te drukken, zag ik ineens een vliegende mier op mijn steriele jas vanaf mijn schouder richting bovenarm wandelen. Gelukkig bleef hij halverwege zitten en wandelde hij niet door de buik in! Weer eens wat anders dan lieveheersbeestjes of fruitvliegjes….

De patiënt stabiliseerde en kon van tafel (nadat hij was dichtgehecht natuurlijk) en eindelijk was mijn laatste patiënt aan de beurt. Die stond al 4 uur te wachten in een gangetje waar af en toe eens iemand langs liep. Zonder morren.

Na deze gevarieerde middag waren Michiel, Maarten en ik volledig uitgedroogd, want er was natuurlijk geen flessenwater te vinden in het ziekenhuis. Ed, per vandaag gebombardeerd tot fourageur,  maar vragen of hij voor morgen wat kan regelen. Erik en Anja hebben een volledig dagprogramma ingepland.

Ondanks het late tijdstip zat iedereen nog gezellig aan de eettafel en wisselden we de ervaringen van de dag uit. Daarna om de beurt “douchen”. Ook een ervaring, maar dat mogen de jongens morgen uitleggen.